علل تپش قلب؛ علائم و درمان آن + تنظیم ضربان قلب

ضربان قلب و عوامل مؤثر بر آن

یکی از معیارهایی که پزشکان برای سلامتی کل بدن و مخصوصا قلب در نظر می گیرند میزان ضربان قلب است. ضربان قلب که از روی نبض نیز مشخص است میزان فعالیت قلب را در واحد زمان یعنی دقیقه نشان می دهد که به طور طبیعی برای یک فرد بالغ بالای 18 سال بین 60 تا 100 ضربان در دقیقه است و برای افراد بین 6 تا 15 سال نیز بین 70 تا 100 ضربان در دقیقه خواهد بود.

چنانچه ضربان قلب فردی در حالت استراحت همیشه بالای 100 باشد (تاکی کاردی یا Tachycardia) و یا همیشه زیر 60 باشد (برادی کاردی یا Bradycardia) حتما باید با پزشک در میان گذاشته شود و این جدای از مسائل و فاکتورهایی است که در شرایط مختلف بر روی تعداد ضربان قلب نرمال تأثیر می گذارند. نکته ی بعدی در مورد ضربان قلب و تفاوت آن با فشار خون است که اکثر افراد این دو را با یکدیگر اشتباه می گیرند.

ضربان قلب یعنی میزان فعالیت قلب شما در دقیقه که بسته به عوامل مختلفی می تواند از محدوده ی نرمال فراتر یا پایین تر رود اما فشار خون یعنی میزان مقاومت خون داخل رگ ها نسبت به دیواره های آن که به هر علت دیوار ه ی رگ ها ضخیم تر شود و یا خون غلیظ تر گردد فشار خون بالاتر رفته و برعکس.

چه عواملی بر ضربان قلب تأثیر می گذارند؟

در این قسمت عواملی را معرفی می کنیم که سبب تغییر ضربان قلب شما می شوند بدون آنکه مشکل حادی وجود داشته باشد یا قلب شما دچار اختلال شده باشد. پس با شناخت این عوامل می توانیم بفهمیم که آیا این تغییر در ضربان قلب طبیعی، عادی است یا خیر.

1.  سن: طبق برخی مطالعات انجام شده، ضربان قلب با افزایش سن کاهش می یابد به نحوی که این میزان در یک فرد 70 ساله نسبت به یک فرد 40 ساله کمتر است.
2.  جنسیت: به طور کلی و میانگین، تعداد ضربان قلب در زنان 2 تا 7 مرتبه بیشتر از مردان است.
3.  دمای هوا: دمای هوا نهایتا در آب و هوای بسیار گرم می تواند تا 10 ضربان در دقیقه افزایش ایجاد کند.
4.  احساسات مختلف: برخی موارد شامل استرس، اضطراب یا حتی خوشحالی می توانند سبب افزایش ریتم طبیعی قلب شوند.
5.  کم خونی: از جمله عواملی که سبب کاهش ضربان در قلب می گردد کم خونی است پس همیشه هم کم بودن ضربان قلب نشانه ی ناراحتی یا اختلال قلبی نیست.
6.  وضعیت بدن: در حالت نشسته قلب 3 بار در دقیقه بیشتر ضربان خواهد داشت و به همین ترتیب حالت ایستاده نسبت به نشسته بیشتر خواهد بود.
7.  مصرف دارو: برخی داروها هم می توانند تعداد ضربان را افزایش یا حتی کاهش دهند.
8.  ورزش: ورزش و پیاده روی می تواند تعداد ضربان را در حالت استراحت حتی تا 200 هم بالا ببرد پس طبیعی است.
9.  بارداری: در بارداری معمولا زن ها ضربان قلب بیشتری نسبت به زنان غیر باردار دارند و نشانه ی مشکل قلبی نیست پیاده روی در بارداری یکی از عوامل افزایش ضربان قلب می باشد.
10.  خوردن غذا: پس از خوردن غذا چون باید خون بیشتری به معده منتقل شود طبیعتا نیاز به افزایش ضربان قلب نیز خواهد بود و این اتفاق کاملا طبیعی است.

نشانه های افزایش یا کاهش غیر طبیعی ضربان قلب:

همانطور که بیان کردیم عواملی هستند که به طور طبیعی بر ضربان تأثیر می گذارند و آن را افزایش یا کاهش می دهند و در نتیجه جای هیچ نگرانی وجود ندارد اما عواملی هم هستند که سبب شده اند همیشه قلب شما در حالت استراحت به جای اینکه بین 60 تا 100 ضربان در دقیقه داشته باشد، بالاتر از 100 باشد که به آن تاکی کاردی می گویند و یا همیشه زیر 60 باشد که به آن برادی کاردی می گویند. اما این عوامل چه مواردی هستند:

عوامل تاکی کاردی یا افزایش ضربان قلب:

•  استرس شدید
• تب
• ترس
•  برخی داروها
•  اضطراب
•  آنمی
•  آسیب در اثر سکته یا نارسایی قلبی
• سیگار کشیدن
•  نوشیدن الکل
• مصرف کافئین زیاد از چای، قهوه …
• کاردیومیوپاتی
• بیماری عروق کرونر
•  عدم تعادل الکترولیت ها در خون
• پرکاری تیروئید

 نشانه های تاکی کاردی:

•  سرگیجه
•  تنگی نفس
•  درد در قفسه ی سینه
•  تپش قلب
•  ضعف
•  خستگی دائمی غیر طبیعی

عوامل برادی کاردی یا کاهش ضربان قلب:

•  سیگار کشیدن در برخی افراد
•  حمله ی قلبی
•  برخی داروهای کاهنده ی ضربان قلب
•  نقص های مادرزادی
•  کم کاری تیروئید
•  آپنه ی خواب یا توقف تنفس

معمولا کاهش ضربان قلب بسیار کمتر از افزایش آن رخ می دهد و تشخیص آن به جز از طریق ECG به طور دقیق امکان پذیر نخواهد بود. همیشه می دانیم که پیشگیری بهترین راه درمان است پس سعی کنید با مصرف غذاهای سالم و خوراکی مفید و طبیعی جلوی ناراحتی ها و مشکلات قلبی را بگیرید. برخی از موارد زیر کمک می کنند همیشه ضربان قلب شما طبیعی و بدون مشکل باقی بماند.

خوراکی های کمک کننده به حفظ طبیعی بودن ضربان قلب

این روش درمان خانگی نیست چرا که مشکلات قلبی را همیشه باید با دکتر مشورت کرده و طبق تجویز دکتر اقدام به درمان کنید. موارد زیر کمک می کنند تا پیشگیری کنید تا همیشه ضربان قلب شما نرمال باقی بماند:

1.  ماست: اگر خاطرتان باشد در عوامل بالا آنمی سبب افزایش ضربان قلب بود که این ماده ی غذایی با داشتن ویتامین B12 سبب حفظ آهن و رفع آنمی می شود.
2.  موز: از دیگر عوامل بر هم خوردن ضربان، عدم تعادل الکترولیت های خون بود که موز با داشتن الکترولیت های مختلف از جمله پتاسیم به بهبود آن کمک می کند.
3.  سیر: آلیسین موجود در سیر سبب می شود جلوی آسیب قلبی ناشی از رادیکال های آزاد گرفته شود.
4.  نمک: با افزایش غلظت خون در رفع کاهش ضربان قلب یا برادی کاردی بسیار مؤثر است.
5.  ماهی: با داشتن اسیدهای چرب ضروری عملکرد قلب را بسیار بهبود می بخشد.
6.  کشمش: با داشتن الکترولیت های سدیم و پتاسیم، مخلوط کردن آن با غذا بسیار توصیه می شود.
7.  نعناع: عضلات قلب را تقویت کنید تا ضربان طبیعی داشته باشید.
8.  شکلات تلخ: به هر میزان تلخی آن بیشتر باشد، پروتئین بالاتر و قند کمتری داشته و بسیار مفید است. به عنوان مثال شکلات تلخ 70% را با شیر میل کنید.
9.  چای سبز: با افزایش سلامتی و کاهش حملات قلبی، به داشتن ضربان طبیعی کمک زیادی خواهد کرد.
10.  اسفناج: منبعی از منیزیم و اسید فولیک برای جبران کم خونی و به هم خوردن تعادل الکترولیت ها در بدن محسوب می شود.
11.  توت: منبع فیبر، فولات، آهن، کلسیم، ویتامین A و C است که جلوی افزایش ضربان را گرفته و در حالت استراحت عملکردی بهتری از قلب خواهید دید.
12.  بروکلی: کلم بروکلی بخارپز شده برای حفظ سلامتی قلب بسیار مؤثر است.

حتما توجه داشته باشید که همیشه عوامل طبیعی هستند که بر سلامت و عملکرد قلب تأثیر بسزایی دارند و هر فردی کم و بیش با آنها درگیر است پس این عوامل نمی توانند به عنوان مشکلات غیر طبیعی قلب تلقی شوند که در این مطلب به آنها اشاره کردیم.

در صورتی که به حفظ سلامتی و عملکرد قلب خود اهمیت زیادی نداده باشید و دچار افزایش یا کاهش دائمی ضربان شوید، بهترین کار مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات مربوطه و درمان نارسایی ها و مشکلات است و به هیچ وجه خود درمانی نکنید. اما همیشه هم لازم نیست تا صبر کنیم مشکلی بوجود بیاید و پس از آن به فکر علاج واقعه باشیم، می توانیم پیشگیری کنیم!

پیشگیری از بروز بیماری ها و حالات غیر طبیعی در قلب، این اندام بسیار حساس و حیاتی، یعنی داشتن رژیم غذایی مناسب و رفتارهایی که به سلامت کلی بدن ما کمک زیادی می کنند که در این مقاله مواد غذایی مهم را ذکر کردیم که در کنار این موارد حتما ورزش در بیرون یا داخل خانه یا دوچرخه سواری یا پیاده روی را هم در نظر بگیرید.

برخی سوالات رایج

[sp_easyaccordion id=”7204″]